Een werkneemster die uitzonderlijk 's middags thuis was gaan lunchen, werd het slachtoffer van een ongeval op de weg terug naar haar werk. Is dit nu een ongeval op de arbeidsweg of niet? Die vraag moest worden beantwoord door het arbeidshof van Bergen.
Een werkneemster besluit om thuis te gaan lunchen. Dit is niet haar gewoonte, maar ze wil graag van de gelegenheid gebruik maken om een medisch voorschrift af te halen dat de huisarts die ochtend voor haar man heeft voorgeschreven. Op de terugweg komt ze ten val met de fiets. Haar werkgever beschouwt dit ongeval niet als een arbeidsongeval op grond van het feit dat ze tijdens de middagpauze naar huis was gegaan en dat het ongeval zich heeft voorgedaan als gevolg van een terugkeer naar huis om persoonlijke (niet werkgerelateerde) redenen.
De arbeidsrechtbank was van mening dat de feiten niet konden worden onderzocht vanuit het oogpunt van de "arbeidsweg" aangezien die 's ochtends al werd afgelegd door de werkneemster om zich naar het werk te begeven (thuis-werkplek), maar wél als een arbeidsongeval dat zich voordeed tijdens de rustperiode.
Om te kunnen spreken van een arbeidsongeval, moet de werkneemster zich onder het gezag van haar werkgever bevinden. De rechter was echter van oordeel dat op het moment van het ongeval de activiteit van het slachtoffer totaal vreemd was aan de uitoefening van haar functies en dat ze bovendien ver verwijderd was van haar werkplek. Bijgevolg stelde de rechtbank dat zij zich niet onder het gezag van haar werkgever kon bevinden en dat er dus geen sprake was van een arbeidsongeval.
Het onderscheid tussen een arbeidsongeval en een ongeval op de weg naar en van het werk is gebaseerd op het ontbreken van het gezag van de werkgever op het moment van het ongeval. Wanneer de werknemer niet (meer) onder de effectieve of virtuele controle van de werkgever staat, is er geen arbeidsongeval maar een ongeval op de weg naar en van het werk.
Een ongeval van een werknemer tijdens een pauze of rusttijd is een arbeidsongeval wanneer de werknemer die pauze of rustperiode op de werkplek zelf of in de directe omgeving ervan doorbrengt, tenzij dat ongeval het gevolg is van persoonlijke bezigheden die vreemd zijn aan een normaal gebruik van de rusttijd. De werknemer blijft in dit geval immers onder het gezag van de werkgever staan.
Het hof constateert dat op het moment van het ongeval de werkneemster niet op haar werkplek en niet meer onder het gezag van haar werkgever was. Het kan dus niet gaan om een arbeidsongeval. Volgens artikel 8, § 2, 1° van de wet van 10 april 1971 betreffende de arbeidsongevallen echter wordt het traject van de plaats waar de werknemer/werkneemster werkt naar de plaats waar hij of zij zijn of haar maaltijd gebruikt of zich aanschaft, en omgekeerd, gelijkgesteld met de arbeidsweg.
De plaats waar een werknemer zijn maaltijden gebruikt, kan thuis zijn als de tijd- en werkomstandigheden dat toelaten. In het hier onderzochte geval stelt het hof dat het slachtoffer 2 uur 15 minuten middagpauze heeft. Toegegeven, de werkneemster is tijdens haar rusttijd naar huis gegaan om een medisch voorschrift af te halen, maar ze heeft er ook geluncht.
Het hof is dan ook van oordeel dat, ook al liet de werkneemster zich voornamelijk leiden door de noodzaak om een voorschrift af te halen, de keuze om thuis de lunch te gebruiken geen afbreuk doet aan de toepassing van de wet. Bovendien kan niet worden betwist dat de werkneemster zich op het moment van het ongeval op de normale weg tussen woning en werkplek bevond.
Voor het arbeidshof kan de arbeidsweg twee keer worden afgelegd: niet alleen aan het begin en het einde van de dagelijkse arbeid, maar ook tijdens de middagpauze. Overigens bogen de rechters zich ook over de kwestie van de uitoefening van het gezag van de werkgever tijdens de rusttijden. Terwijl de eerste rechter van oordeel was dat de werkneemster haar werkplek had verlaten om persoonlijke redenen en dus niet meer onder het gezag van haar werkgever viel, bekeek de tweede rechter de kwestie vanuit het oogpunt van het "normale" gebruik van de middagpauze. Het hof was namelijk van mening dat de werkneemster een normaal gebruik van haar rusttijd had gemaakt aangezien haar glijdende werkuren haar de tijd en vrijheid gaven om haar lunchplek te kiezen. De reden waarom de werkneemster koos haar lunch thuis te gebruiken, werd door het hof als van generlei belang beschouwd.
Bronnen: Terra Laboris asbl, Arrêt de la Cour du travail de Mons du 9 juillet 2014.
Datum : 03/2015
