Zijn elektrische wagens brandgevoeliger?
Elektrische en hybride auto’s zijn niet gevaarlijker dan klassieke wagens, maar er zijn wel enkele aandachtspunten.
Elektrisch, hybride of plug-in, ons milieu vaart wel bij deze hightech voertuigen. We zien steeds meer elektrische wagens op onze wegen. De lithiumbatterijen in die auto's slaan energie op en zorgen ervoor dat we minder fossiele brandstof verbruiken.
Bij de fabricage van zo’n wagens worden de nodige voorzorgen genomen, toch is deze nieuwe technologie niet volledig zonder gevaar. Veiligheidssystemen moeten brand en andere elektrische problemen na een aanrijding voorkomen.
Soorten elektrische wagens
Eerst moet er een onderscheid gemaakt worden tussen lithiumbatterijen die de aandrijving voeden voor elektrische wagens en autobatterijen die dienen als energiebron voor de accessoires en het starten van de motor. Dat zijn kleinere batterijen van 12 volt met loden electrode en gevuld met zuur. Deze worden los van de lithiumbatterij gebruikt.
Lithiumbatterijen vind je enkel in hydride, plug-in hybride en elektrische wagens. Het aantal batterijen en de opslagcapaciteit van de batterij hangt af van het type voertuig. In hybride voertuigen zijn de batterijen kleiner, maar in uitsluitend elektrisch aangedreven wagens zijn de batterijen erg zwaar en krachtig.
Hybride wagens
In een klassieke hybride wagen zit een batterij die energie opslaat wanneer men afremt en wanneer de conventionele motor teveel energie levert. In zo’n wagens zit dus een lichte elektrische motor en een verbrandingsmotor. Die laatste helpt dan wanneer er meer energie nodig is. Wanneer men afremt wordt de motor opnieuw een soort van generator om de batterij op te laden. Met die energie wordt de wagen dan afgeremd.x
De batterijen in zo’n wagens zijn klein en licht. Men kan er slechts korte afstanden volledig elektrisch mee rijden. De aandrijving komt grotendeels van de klassieke motor, maar dankzij het elektrische gedeelte is de wagen veel zuiniger.
Plug-in hybride wagens
Plug-in hybride wagens hebben een krachtigere batterij en een krachtigere motor. Daardoor zijn zo'n wagens langer autonoom in elektrische modus (enkele tientallen kilometer). Zo’n wagens hebben wel nog steeds een verbrandingsmotor. Net zoals een klassieke hybride wagen slaat dit soort wagens energie op bij het afremmen, maar er wordt op die manier te weinig energie opgewekt om de zwaardere batterij volledig op te laden. Daarom moeten dit soort wagens opgeladen worden aan een stopcontact.
Deze wagens zijn ideaal voor het stadsverkeer zonder daarbij fossiele brandstoffen te verbruiken. Laad zo’n wagen wel regelmatig op aan een laadpaal.
Elektrische wagens
Puur elektrische wagens hebben noch een verbrandingsmotor, noch een brandstoftank. De batterijen zijn zwaarder en krachtiger. In sommige gevallen maakt de batterij een derde van het gewicht van de wagen uit. Meestal bevindt ze zich onder het chassis. Die batterijen moeten vaak herladen worden. De huidige generatie elektrische wagens heeft een autonomie van 200 kilometer of zelfs 400 kilometer.
Lithiumbatterijen in het kort
In hybride of elektrische wagens zitten momenteel lithiumbatterijen.
Dit type batterij kan veel energie opslaan en is lichter dan loodaccu's. Bovendien kunnen ze veel stroom leveren waardoor ze de nodige vermogen leveren om een voertuig efficiënt aan te drijven.
Eenmaal de energie is verbruikt moet de batterij aan een elektrische laadpaal worden opgeladen. Vaak moeten er meerdere tientallen kilowatt geleverd worden om ervoor te zorgen dat de wagen binnen een aanvaardbare tijd opgeladen wordt. Er kan dus erg veel stroom staan op dat soort batterijen.
De risico's
Oververhitten
Als er een sterke elektrische stroom wordt opgewekt bestaat er altijd het risico dat de batterij of de kabels oververhit raken. Het is normaal dat batterijen warm worden tijdens het opladen. Hoe sterker de stroom binnenkomt, hoe groter de kans dat de batterij die opgeladen wordt, warm wordt. Elektrische wagens en hun opladers zijn daarom voorzien van ventilatoren en veiligheidssystemen die voorkomen dat ze oververhitten.
Al die systemen zijn ontworpen om ongevallen te voorkomen. Als diegene die aan de elektrische onderdelen van zo'n wagen werkt niet de juiste opleiding heeft genoten, dan stijgt de kans op brand.
Als je de elektrische auto thuis wil opladen, moet de elektrische installatie van de woning en de zekeringen voldoende zwaar zijn om te voorkomen dat ze verhit raken. Die systemen moeten dus door gespecialiseerde techniekers geïnstalleerd worden.
Elektrische schokken
De batterijen leveren een gelijkstroom die veel hoger is dan wat veilig is voor een mens. Het is levensgevaarlijk om de geleiders die onder spanning staan, aan te raken. Daarom worden de onder spanning staande geleiders speciaal beschermd door opvallende dikke oranje buizen, zodat men ze gemakkelijk kan herkennen.
Elektrische wagens moeten voorzien zijn van manuele zekeringen (waar je die vindt, staat in de gebruiksaanwijzing) en automatische zekeringen (stroomonderbreking bij botsingen).
Als je aan de wagen moet werken, na een ongeval of preventief, kan je best de batterij van 12 volt (die dient om de motor op te starten en de accessoires van stroom te voorzien) afkoppelen om brand te vermijden. Daardoor koppel je namelijk niet enkel die batterij af, maar wordt tegelijk de hoogspanningsbatterij losgekoppeld.
Wagen die vuur vat
In se is de kans dat een elektrische wagen vuur vat niet groter dan de kans dan bij een conventionele wagen. Maar een elektrische wagen opladen is, net als de tank vullen met ontvlambare brandstof, niet zonder risico. Door de sterke stromen waarmee lithiumbatterijen worden opgeladen en omdat de meeste laadpunten zich in de woning van de eigenaar van de elektrische wagen bevinden, stijgt het risico op een woningbrand.
Risico-onderzoek
In het gebouw
Laadpunten bevinden zich altijd in of dicht bij een constructie die aan een elektrische installatie is verbonden. Het externe risico is rechtstreeks afhankelijk van het brandrisico van het gebouw zelf. Het heeft dus niets te maken met de elektrische wagen. De technische installatie verhoogt het potentiële risico van het gebouw slechts minimaal als deze volgens de normen wordt geplaatst.
Van de wagen
Tijdens het opladen stroomt er hoge voltages door de geleiders en interne verbindingen van de batterij. Als die verbindingen defect zijn of de batterij niet in goede staat is, kan de batterij en vervolgens de hele wagen oververhit raken.
Sinds de invoering van elektrische wagens op de markt zijn er al een aantal uitgebrand. Dat aantal is proportioneel gezien niet hoger dan het aantal branden in klassieke wagens.
Bij brand
Wanneer een plug-in hybride of een elektrische wagen vuur heeft gevat moet je eerst nagaan of de oorzaak extern is, of aan de auto of de batterijen ligt.
De brand is niet in de batterijen ontstaan
Normaal gezien zou alles onder controle moeten zijn zolang de intense hitte de batterijen niet bereikt. Wanneer je wil blussen moet je er rekening houden met de aanwezige hoogspanning. Bovendien moet de wagen effectief afgekoeld worden.
Tip: Gebruik indien mogelijk een CO2-brandblusser (ideale isolator) of verstuif water van op een afstand als er zo geen brandblusser voor handen is. Haal ook het voertuig weg van de vlammen.
De brand is in de batterijen ontstaan
Door kortsluitingen in de cellen waaruit de batterij bestaat ontstaat een kettingreactie waardoor de hoge temperatuur nog verder stijgt. De hitte is intens en kan moeilijk onder controle gehouden worden. Dit fenomeen werd al vastgesteld in opslagplaatsen voor lithiumbatterijen en zelfs na een vliegtuigramp, met zware branden als gevolg.
Tip: Dat soort brand kan je enkel onder controle krijgen door de plek sterk af te koelen, maar dat is niet gemakkelijk. De zuurstoftoevoer afsnijden of het voertuig bij de bron van de vlam weghalen, heeft in dit geval geen enkele invloed. Enkel sterke afkoeling heeft hier enig effect. In deze uitzonderlijke gevallen laten sommige brandweerkorpsen het voertuig volledig in een zwembad of een met water gevulde container zakken.
Conclusie
De kans dat een elektrische auto een brand veroorzaakt is niet groter dan de kans dat een andere wagen een brand zou veroorzaken. Het risico wordt namelijk beperkt doordat men bij de productie een hele resem aan veiligheidssystemen voorziet en doordat de installatie van het laadpunt de normen respecteert.
Toch kan er een brand ontstaan. Als de batterij zelf ontbrandt, dan moet hiervoor de juiste blusmethode worden gebruikt.
Jean-Paul CHARLIER
Brandweercommandant o.r.
Vzw Secunews
